ثبت اختراع داخلی

اختراع داخلی
مفاهیم کلی
اختراع راه حلی فنی، جدید و مبتکرانه در زمینه ای تخصصی و برای حل مشکلات موجود در آن زمینه می باشد. بر اساس ماده 1 قانون ثبت اختراعات اداره ثبت اسناد و املاک کشور  اختراع نتيجه فكر فرد يا افراد است كه براي اولين بار فرآيند يا فرآورده‌اي خاص را ارائه مي‌كند و مشكلي را دريك حرفه‌، فن‌، فناوري‌، صنعت و مانند آنها حل مي‌نمايد.
این راه حل می تواند شامل وسیله فرآورده و یا فرآیند باشد که یا کاملا جدید هستند و یا ویژگی های فنی و خاص وسایل و فرآیند های موجود در گذشته را بهبود قابل ملاحظه و محسوسی داده اند.
قابلیت ثبت اختراع برای مواردی وجود دارد که جدید باشند و نوآوری داشته باشند، دارای گام ابتکاری بوده و کاربرد صنعتی نیز داشته باشند. طبق این تعریف سه عنصر یا ویژگی اصلی برای ثبت اختراع الزامی است:
1- نوآوری داشتن: یعنی در گرایش و موضوع خود، تا به امروز این راه حل ارائه نشده باشد.
2- گام ابتکاری داشتن: یعنی راه حل ارائه شده به راحتی به نظر و ذهن فردی که در آن زمینه مهارت عادی دارد، نرسد.
3- کاربرد صنعتی داشتن: یعنی در صنعت مربوط به راه حل ارائه شده، قابل ساخت و استفاده باشد.
پس از تایید اختراع، گواهینامه اختراع که سند تایید مالکیت راه حل شما می باشد صادر می شود که این سند یک نسخه اصلی می باشد( حتی اگر اختراع دارای چندین مالک و مخترع باشد ) و نگه دارنده حقوق مادی و معنوی افرادی است که نام آنها در این سند قید می گردد.
در ضمن می بایست به شرایط و مواردی که اختراع را غیر قابل ثبت می کند نیز توجه داشت که می توانید با مطالعه قسمت مربوطه از این موارد اطلاع کسب نمایید.
مخترعین، مالکین و تفاوت ها
مخترعین و مالکین افرادی هستند که اسامی انها در گواهینامه اختراع درج شده است و حقوق انحصاری ناشی از ثبت اختراع به انها تعلق دارد. در صورت تمایل مخترعین می توانند درخواست دهند که نام انها در گواهینامه ثبت اختراع درج نگردد.
حقوقی که به مخترعین تعلق می گیرد شامل مزایای معنوی می باشند که می توان از جمله آنها طبق قوانین کشور، تسهیلات سربازی،ادامه تحصیل، حقوق ماهیانه و ... اشاره نمود. اما طبق سند، حقوق مادی ناشی از اختراع انجام شده متعلق به متقاضی طرح و یا همان مالک می باشد که در صورت تجاری شدن و بهره برداری از اختراع، عواید مالی به مالکین تعلق خواهد گرفت.
مخترع صرفا فرد یا افراد حقیقی بوده اما مالک می تواند یک یا چند شخص اعم از حقوقی و حقیقی باشد که برای ثبت، هرکدام اطلاعات و مدارک مخصوص به خود را نیاز دارند که در ادامه می توانید آنها را مشاهده نمایید. در صورت تعدد مالکین سهم هریک  از آنها با درصد مالکیت معین در گواهینامه درج می گردد اما برای مخترعین طبق شرایط فعلی درصدی مشخص نمی گردد و تمام مخترعین می توانند از مزایای یکسان بهره مند گردند.
مزایای ثبت اختراع داخلی
مطابق با آیین نامه ثبت اختراعات، بهره‌برداري ازاختراع ثبت شده در ايران منحصرا متعلق به مالك اختراع می‌باشد. منوط به اینکه بهره برداری از آن اختراع با موافقت مالک اختراع نباشد.
مزایای زیر را نیز طبق عرف می توان برای مخترعین در داخل کشور برشمرد :
1- تسهیلات اعطایی برای خدمت سربازی اعم از کسری، گذراندن مدت سربازی در مراکز تحقیقاتی و در نزدیک سکونت، امکان انجام پروژه پژوهشی به جای گذراندن مدت سربازی و دریافت کارت پایان خدمت حتی در حین تحصیل (البته با استفاده از اختراع ثبت شده و پس از شرکت و تأیید اثر در جشنواره های معتبر قابل پیگیری است).
2- ارایه تسهیلات پذیرش برای ادامه تحصیل در داخل یا خارج از کشور
3- موقعیت قدرتمند در بازار و امتیازهای رقابتی
4- سود بیشتر یا بازگشت بیشتر سرمایه
5- درآمد مضاعف از محل تفویض اجاره بهره برداری و انتقال اختراع
6- توانایی بیشتر برای دریافت وام و یا جمع آوری منابع مالی با نرخ معقول بهره
7- مخترعین با شرکت در جشنواره های بنیاد ملی نخبگان و استحصال سطوح مختلف نخبگی به واسطه اختراع ثبت شده خود، می توانند از مزایای مادی نیز بهره مند شوند.
شرایط ثبت اختراع
برای ثبت اختراع، ایده مطرح شده می بایست سه مولفه ی اساسی داشته باشد :
1- نو و جدید باشد: یعنی ایده و طرح مطرح شده در حوضه ی خودش در سطح جهان جدید باشد. برای اطمینان از جدید بودن می توان به پایگاه های معتبر پتنت مراجعه نمود.
2- دارای ابتکار باشد: می توان ابتکاری بودن یک طرح را به این صورت بیان نمود که اگر این موضوع دغدغه‌ی متخصصی در آن حوضه باشد، راه حل بیان شده به سادگی و بصورت بدیهی به ذهن نرسد.
3- کاربرد صنعتی داشته باشد: یعنی طرح معرفی شده مشکلی را حل نماید و قابلیت ساخت و بهره برداری داشته باشد.
هم چنین باید اضافه کرد که برای ثبت، می بایست طرح و اختراع مد نظر بصورت کامل و دقیق افشا گردد تا مشمول حمایت های قانونی در نظر گرفته شده شود.
پایگاه های جستجو اختراعات برای جستجو و اطمینان از جدید بودن طرح، می توان به پایگاه های پتنت مختلفی مراجعه نمود که از جمله مهم ترین این پایگاه ها می توان به موارد زیر اشاره نمود :
پایگاه اختراعات داخلی و بانک مالکیت صنعتی کشور ایران http://iripo.ssaa.ir
پایگاه جستجو Google Patent
پایگاه و بانک اطلاعاتی سازمان جهانی مالکیت فکری
پایگاه جستجوی Free Patent Online
پایگاه جستجوی مقالات Google Scholar
پایگاه جستجوی مقالات Springer
استثنائات اختراع
بر طبق آیین نامه ثبت اختراعات، موارد استثنائی وجود دارد که به عنوان اختراع قابل ثبت نمی باشند و از حیطه حمایت از اختراع خارج هستند :
الف ـ كشفيات‌، نظريه‌هاي علمي‌، روشهاي رياضي و آثار هنري‌.
ب ـ طرحها و قواعد يا روشهاي انجام كار تجاري و ساير فعاليتهاي ذهني و اجتماعي‌.
ج ـ روشهاي تشخيص و معالجه بيماريهاي انسان يا حيوان‌.
اين بند شامل فرآورده‌هاي منطبق با تعريف اختراع و مورد استفاده در روشهاي مزبور نمي‌شود.
دـ منابع ژنتيك و اجزاء ژنتيك تشكيل‌دهنده آنها و همچنين فرآيندهاي بيولوژيك توليد آنها.
هـ ـ آنچه قبلاً در فنون و صنايع پيش‌بيني شده باشد.
فن يا صنعت قبلي عبارت است از هر چيزي كه در نقطه‌اي از جهان ازطريق انتشار كتبي يا شفاهي يا ازطريق استفاده عملي و يا هرطريق ديگر، قبل از تقاضا و يا درموارد حق تقدم ناشي از اظهارنامه ثبت اختراع‌، افشاء شده باشد.
درصورتي كه افشاء اختراع ظرف مدت شش ماه قبل از تاريخ تقاضا يا در موارد مقتضي قبل از تاريخ حق تقدم اختراع صورت گرفته باشد، مانع ثبت نخواهد بود.
و ـ اختراعاتي كه بهره‌برداري از آنها خلاف موازين شرعي يا نظم عمومي و اخلاق‌حسنه باشد.
فرایند ثبت اختراع داخلی
بطور کلی فرآیند ثبت اختراع شامل چند مرحله ی اساسی است:
1- فایلینگ یا ثبت اظهارنامه: که به دو بخش اطلاعات اشخاص (مالکین و مخترعین طرح اعم از حقیقی و حقوقی می باشد که با توجه به نوع شخص مدارک هویت مربوط به آن شخص می بایست ارائه گردد) و اطلاعات طرح (تمام فرمت های مورد نیاز برای ارائه به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اعم از ادعانامه، شرح کامل، خلاصه و نقشه های طرح) تقسیم می گردد.
2- داوری: در این مرحله تمامی فایل های ارائه شده( پس از تایید کارشناس اداره) به یکی از مراجع ذی صلاح در حوزه ی مربوط به طرح، ارجاع می گردد. مرجع ذی صلاح دارای متخصصانی در حوضه ی طرح ارائه شده می‌باشد که از لحاظ فنی طرح را مورد بررسی قرار می دهند و در این مرحله طرح ارائه شده مورد قبول یا رد می‌گردد.
3- انتشار ( Publish ): طرح ارائه شده می بایست در یک نهاد رسمی که قابل دسترس باشد انتشار عمومی یابد تا اگر کسی نسبت به آن اعتراض دارد و آن را منافی حقوق ثبت شده خود می داند، بتواند در مهلت قانونی طرح ارائه شده را رصد و مراتب اعتراض خود را اعلام نماید.
این نهاد رسمی در ایران روزنامه رسمی کشور می باشد.
توضیح ارتباط PCT و ثبت اختراع خارجی با اختراع داخلی تعدادی از کشور های جهان ( تا کنون 152 کشور ) طبق یک قرارداد و معاهده بین المللی ( پاریس ) توافق کرده‌اند که اختراعاتی که در این کشور ها صورت می گیرد را طبق قوانین وضع شده مورد حمایت قرار دهند.
اما این حمایت منوط به شرایطی است که بارز ترین شرط این حمایت را می توان مهلت زمانی حق تقدم دانست.
با توجه به اینکه حمایت های قانونی از ثبت اختراعات، به صورت سرزمینی(یعنی حمایت در صورتی انجام می‌گیرد که اختراع مذکور در آن کشور به ثبت رسیده باشد) می باشد، هرشخص که خواهان حمایت از اختراع خود در هر کشوری باشد می بایست در هرکشوری و بر طبق فرآیند آن کشور، اختراع خود را به ثبت برساند.
مهلت زمانی حق تقدم اشاره شده در بالا به این معنی می باشد که از تاریخ افشای طرح در یکی از کشور های عضو معاهده، باتوجه به هرکشور برای ثبت اختراع خود در کشورهای دیگر نیز اقدام نماید. این مهلت قانونی برای کشور های عضو معاهده 12 ماه می باشد.
از موارد افشا می توان به ثبت اولیه اظهارنامه اختراع، انتشار مقاله، انتشار پایان نامه، شرکت در همایش ها و رویدادهای بین المللی  و انتشار خبر در ارگانها و یا سایت ها ی معتبر  اشاره کرد.
PCT چیست ؟
مخفف عبارت Patent Cooperation treaty به معنای پیمان همکاری حق ثبت اختراع می باشد.
باتوجه به اینکه ثبت طرح مورد نظر در تمام کشور ها یا چند کشور  زمان بر می باشد مخترعین می توانند با درخواست PCT مهلت قانونی خود را برای ثبت طرح خود از 12 ماه به 30 ماه افزایش دهند.
طبقه بندی بین المللی اختراع
اختراعات با توجه به موضوع انها در گروه هایی با موضوعات کلی طبقه بندی می شوند که هر کدام از این طبقات به زیر دسته هایی با موضوعات جزئی تر تقسیم می گردند. این طبقات بین المللی هستند و شما می توانید با مراجعه به سایت WIPO قسمت International Patent Classification به این دسته بندی دسترسی بیابید.
موضوعات کلی و اساسی این طبقه بندی شامل موارد زیر می باشد :
1- نیاز های انسانی           A
2- حمل و نقل                B
3- شیمی                       C
4- منسوجات                  D
5- ساخت و ساز ثابت        E
6- مهندسی مکانیک         F
7- فیزیک                       G
8- الکتریسیته                  H
قابل عرض است که اگر اختراعی موضوع چند زمینه و طبقه بندی باشد در طبقه بندی همه ی آن موضوعات قرار داده می شود.
مدارک مورد نیاز برای ثبت اختراع داخلی
این مدارک شامل مدارک صاحبین طرح و مدارک مربوط به خود طرح می باشد.
مدارک صاحبین طرح:
اگر حقیقی باشد : اسکن پشت و روی کارت ملی و صفحه اول شناسنامه، اطلاعات ادرس، کد پستی، تلفن های تماس، نوع شغل و رشته فعالیت اگر حقوقی باشد : اگهی ثبتی و یا روزنامه تاسیس شرکت، در صورت داشتن تغییرات آخرین روزنامه تغییرات شرکت به همراه مشخصات صاحبان حق امضا طبق
مشخصات افراد حقیقی
مدارک طرح : شامل ادعانامه، شرح کامل، خلاصه توصیف اختراع و نقشه ها و اشکال مربوط به طرح می باشد که هر کدام از آنها می بایست طبق فرمت و توضیحات مشخصی نوشته شوند.
برای اطلاع از نحوه نگارش و توضیحات مشاوره بیشتر می توانید ضمن تماس با کارشناسان شرکت تدبیراندیشان آرکا و تنظیم قرار جلسه، به محل شرکت مراجعه و از خدمات ما استفاده نمایید.