در دنیای رقابتی امروز، فناوری به‌عنوان موتور اصلی رشد و مزیت رقابتی صنایع شناخته می‌شود. بسیاری از شرکت‌های تولیدی به دلیل فقدان زیرساخت‌های تحقیق و توسعه یا ارتباط ضعیف با مراکز دانش، در شناسایی و رفع نیازهای فناورانه با چالش مواجه‌اند. این در حالی است که فناوری، علاوه‌بر افزایش بهره‌وری، می‌تواند به کاهش هزینه‌ها، ارتقاء کیفیت و ایجاد نوآوری منجر شود. از این‌رو، شناسایی دقیق این نیازها و طراحی سازوکار مناسب برای رفع آن‌ها یک الزام استراتژیک برای صنایع محسوب می‌شود.
در کشورهایی که بخش عمده‌ای از صنایع درگیر فناوری‌های سنتی هستند، اتصال به شبکه‌های نوآوری، مراکز علمی و شرکت‌های دانش‌بنیان، مسیری اثربخش برای انتقال فناوری و ارتقاء سطح تکنولوژی است. شرکت‌هایی که این مسیر را به‌درستی طراحی و پیاده‌سازی کنند، می‌توانند خود را برای آینده‌ی دیجیتال و بازارهای جهانی آماده نمایند.
شناسایی نیاز فناورانه صرفاً محدود به شناخت کمبودهای فنی نیست، بلکه فرآیندی چندمرحله‌ای است که باید بر اساس اهداف استراتژیک و تحلیل عملکرد واقعی سازمان شکل بگیرد. در ادامه، مراحل کلیدی این فرآیند را بررسی می‌کنیم:
1. تحلیل ماموریت و اهداف سازمانی
نقطه شروع شناسایی فناوری، بررسی اهداف کلان و ماموریت سازمان است. باید مشخص شود که سازمان در چه مسیرهایی قصد رشد دارد و فناوری چگونه می‌تواند ابزار تحقق این اهداف باشد. این مرحله چارچوبی برای انطباق نیازهای فناورانه با مسیر استراتژیک سازمان فراهم می‌کند.
2. شناسایی نیازهای عملیاتی
در این مرحله، چالش‌ها و گلوگاه‌های عملیاتی بررسی می‌شوند: آیا تولید به‌موقع دچار اختلال است؟ آیا کیفیت محصول با استانداردها فاصله دارد؟ آیا ابزارهای دیجیتال پاسخگوی فرایندهای جاری نیستند؟ پاسخ به این پرسش‌ها، نیازهای فناورانه را شفاف می‌سازد.
3. اولویت‌بندی نیازها
نیازهای شناسایی‌شده باید بر اساس اهمیت، تاثیر بر عملکرد سازمان، منابع در دسترس و فوریت اجرایی رتبه‌بندی شوند تا از هدررفت منابع و زمان جلوگیری شود.
4. بررسی بازار فناوری
این مرحله شامل جست‌وجو در پایگاه‌های پتنت، مطالعات مقالات فنی، بررسی فناوری‌های رقبا و ارتباط با شرکت‌های دانش‌بنیان است. در این مسیر، اطلاعات لازم برای انتخاب مناسب‌ترین راهکار فناورانه فراهم می‌شود.
رفع نیاز فناورانه نیز به همان اندازه که شناسایی آن مهم است، نیازمند سازوکارهایی دقیق، هوشمند و قابل اتکا است. این راهکارها در قالب مدل‌های «نوآوری باز» و «انتقال فناوری» تعریف می‌شوند.
رویکرد نوآوری باز
امروزه شرکت‌ها تنها به منابع داخلی خود برای نوآوری اتکا ندارند. در نوآوری باز، شرکت با بهره‌گیری از ظرفیت دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و مراکز نوآوری، راهکارهای بیرونی را نیز بررسی کرده و در صورت اثربخشی، به کار می‌گیرد.
انتقال فناوری رسمی و غیررسمی
شبکه‌های تبادل فناوری، پارک‌های علم و فناوری، شرکت‌های دانش‌بنیان و کارگزاران تخصصی از جمله نهادهایی هستند که ارتباط بین متقاضی فناوری (صنعت) و عرضه‌کننده (مراکز پژوهشی) را برقرار می‌کنند.
نمونه‌ای از این همکاری، فعالیت شرکت تدبیر اندیشان آرکا است که با در اختیار داشتن بانک جامع از توانمندی‌های فناورانه و علمی دانشگاه‌های مشهد و شرکت‌های صنعتی، امکان تطبیق نیاز صنایع با فناوری‌های موجود را فراهم می‌سازد.
✅ کاهش وابستگی به فناوری‌های وارداتی
✅ افزایش بهره‌وری و رقابت‌پذیری
✅ جلوگیری از دوباره‌کاری و اتلاف منابع
✅ ارتقاء سطح دانش فنی سازمان
✅ دستیابی به فرصت‌های نوین تجاری
صنایعی که در مسیر فناوری حرکت نکنند، در دنیای پرشتاب امروز محکوم به فراموشی‌اند. اگر به دنبال آینده‌سازی برای صنعت خود هستید، از همین حالا مسیر شناسایی و رفع نیازهای فناورانه را آغاز کنید. ما در کنار شماییم تا این مسیر را حرفه‌ای و با دستاوردهای ملموس طی کنید.
